از سنگ لوزه و درمان آن چه میدانید؟
سنگ لوزه که به معنای تجمع خوش خیم باکتری ها و باقی مانده هایی از غذا در حفره های لوزه است. سنگ لوزه شامل اجسامی سفید یا زرد رنگ است که در کریپتهای لوزه شکل می گیرد. نحوه ی به وجود آمدن سنگ لوزه به این صورت است که به همراه صرف غذا ذرات غذائی در کریپها به دام می افتد و به محل مناسبی برای رشد باکتری های دهان تبدیل می شود. به دنبال آن سلول های دفاعی بدن و سلول های کنده شده از مخاط نیز به آنها اضافه می شوند و پس از گذشت چند روز توده نرمی تشکیل می شود که ممکن است در صورت تماس با سطح گلو باعث ناراحتی فرد شود. همچنین در تشکیل سنگ لوزه، به دلیل رشد باکتری های تولید کننده ترکیبات گوگرد دار، بوی بدی از دهان به مشام می رسد.
در صورتی که چسبندگی این اجرام (سنگ لوزه) کم باشد، به مرور کنده شده و بر روی زبان می افتد اما در مواردی که این توده های کوچک به مرور بزرگ می شوند، لازم است این اجسام ( سنگ لوزه ) ویا کل لوزه به روش جراحی برداشته شود. در موارد معمولی راهکاری که برای پیشگیری از سنگ لوزه پیشنهاد میشود که پس از غذا خوردن با آب معمولی غرغره کنید و حداقل نیم ساعت بین صرف غذا و خواب فاصله باشد. البته استفاده از دهانشویه هائی که تاثیرات منفی بر دندانها و لثه نداشته باشند نیز به کاهش تعداد باکتریها و نتیجتا بوی دهان کمک میکند. در اکثر موراد ،کریپتهای لوزه کوچک بوده باکتریها مشکلات زیادی ایجاد نمی کنند اما در بعضی دیگر، تجمع باکتریها باعث التهاب کریپتها می شود. بزرگتر شدن کریپتها با فراهم کردن سطوح بزرگتر، بوی بد دهان را تشدید می کند. شاید برخی افراد فکر کنند سنگ لوزه یک جور شوخی پزشکی است، اما در حقیقت این مشکل ممکن است بسیار جدی شود. هر چند امکان دارد این مشکل ناراحتی هایی را ایجاد کند، اما معمولا خطرناک نیست و به راحتی قابل درمان است.
چرا سنگ لوزه ایجاد می شود؟
لوزه ها قسمتی از سیستم محافظتی به حساب می آیند که از ورود اشیاء خارجی و لغزش آنها به درون ریه جلوگیری می کنند.همچنین می‌توان گفت، لوزه ها نوعی از گره های لنفاوی هستند که کار فیلتر باکتری ها و ویروس ها را به عهده داشته و در کنار سلول های سفید خون و آنتی بادی نیز تولید می کنند.
مواد غذایی، خاک و سایر ذرات از جمله موادی هستند که ممکن است در شیارهای موجود روی سطح لوزه ها گیر کند.این مرحله آغاز تولید سنگ لوزه می‌باشد. این حفره ها، سلول های پیر و باکتری ها را هم جمع آوری می کند. سلول های سفید خون بدن به اشیاء خارجی که در لوزه ها گیر کرده حمله می کنند. هنگامی که کار این سلول ها به پایان می رسد، ذرات سخت در لوزه ها باقی می ماند. اکثر افراد آنچه را در گلویشان گیر کرده باشد قورت می دهند و اصلا به ذهنشان خطور نمی کند که پس از بلع چه چیزی در گلویشان باقی می ماند. اگر ذرات روی حفره جای بگیرند، بازهم به رشد خود ادامه خواهند داد,و به مرور سنگ لوزه را که هم آزاردهنده و هم بدبوست را بوجود می‌آو‌رند.
سنگ لوزه در چه کسانی ایجاد می شود؟
- سنگ لوزه در نوجوانان ایجاد میشود
- سنگ لوزه در کسانیکه لوزه های بزرگی دارند,ایجاد میشود
- سنگ لوزه بیشتر در کسانیکه بهداشت دهان و دندان را رعایت نمیکنند , ایجاد میگردد
علائم وجود سنگ لوزه
- معمولاً سنگ لوزه به شکل گره های سفید، زرد یا خاکستری در لوزه ها دیده می شود.
- اکثر سنگ های لوزه قابل روئت نیستند، زیرا داخل لوزه پنهان شده اند. در بعضی از افراد نیز، هیچ نشانه ای از ابتلا به سنگ لوزه وجود ندارد. افرادی هم که علائمی دارند، اغلب از قرمزی یا سوزش لوزه ها شکایت می کنند.
- نشانه های دیگری هم هست که می توان مربوط به سنگ لوزه دانست اما در این میان بوی بد دهان یکی از آشکار ترین دلایل است. دلیل این بوی بد نیز باکتری هایی است که درون لوزه رشد می کنند.
چگونه از ایجاد سنگ لوزه پیشگیری کنیم؟
- پیشگیری از تشکیل سنگ لوزه کاری ساده است و صرفا نیاز به رعایت بهداشت دهان و دندان دارد.
- مسواک زدن دندانها و زبان بعد از غذا، در زمان خواب و اول صبح
- کشیدن نخ دندان هرروز
- قرقره آب با استفاده از محلول تجاری، دهانشویه خانگی متشکل از پراکسید هیدروژن و آب به طور روزانه
- عدم استفاده از دهانشویه حاوی الکل
با رعایت کردن تمامی موارد ذکر شده در بالا می توان در جهت پیشگیری از ایجاد سنگ لوزه، قدم برداشت.
سنگ لوزه چگونه درمان میشود؟
- یکی از رایج ترین روش های درمان سنگ لوزه خراش دادن این سنگ ها با مسواک است.
- قرقره کردن آب نمک می تواند منجر به بیرون راندن سنگ های لوزه از مکانشان شود.
- از سواب پنبه برای بیرون راندن سنگ های لوزه از حفره های کوچک قابل مشاهده,استفاده شود.
- از دستگاه نخ دندان کش هم می توان برای شستن باقی مانده ها از میان سنگ های لوزه بهره گیری کرد.
در چه صورت با مشاهده علائم سنگ لوزه باید به پزشک مراجعه نمود؟
در صورتی که سنگ لوزه آنقدر در اعماق گلو قرار گرفته باشد که نتوان با استفاده از درمان خانگی آنرا از میان برد، در این صورت باید از متخصص گوش وحلق و بینی برای برطرف سازی سنگ لوزه استفاده کرد. اگر فردی دچار سنگ لوزه شود، اغلب می توان با پزشک برای از بین بردن سنگ لوزه صحبت کرد. آخرین درمان این مشکل عمل لوزه است. البته انجام چنین عملی خطر بیهوشی، درد و خونریزی و همچنین خطرات دیگر را به همراه دارد، در نتیجه تصمیمی از این نوع باید با توجه به همه جنبه ها گرفته شود.
دکتر مجید نصیری | متخصص گوش و حلق و بینی در تهران