آندوسکوپی سینوس

سینوس ها حفراتی هستند که درون استخوانهای صورت جای گرفته اند و هر یک از آنها توسط مجرایی به بینی راه پیدا می کند. سطح پوشاننده این حفرات بطور طبیعی در شبانه روز حدود یک لیتر ترشحات شفافی را تراوش می کند. این ترشحات وارد از طریق مجرای سینوس ها وارد بینی می شود. سپس ترشحات توسط مژک هایی که جهت نوسان آنها به طرف حلق است به عقب رانده می شوند. هرفرد طبیعی با هر بار بلع مقداری از بزاق خود و مقداری از این ترشحات بینی و سینوس ها را بلع می کند.

سینوس ها علاوه بر ترشحات فوق الذکر مزایای دیگری هم دارند که عبارتند از:

• وجود این حفرات توخالی در درون استخوانه ای صورت باعث کاستن از وزن سر می شود.
  
  
• این حفرات در دلنشین بودن صدای فرد موثر هستند. چنانچه این حفرات و یا بینی پر شوند صدای فرد تودماغی می شود.
• این حفرات بصورت ضربه گیر جمجمه و مغز عمل می کنند. بدین معنی که اگر ضربه شدیدی به صورت وارد شود بواسطه وجود سینوس ها، استخوان های صورت می شکند و لذا ضربه مستهلک شده و به جمجمه و در نتیجه به مغز وارد نمی شود.

سینوزیت چیست؟

سینوزیت به معنی التهاب و تورم مخاط سینوس هاست که ممکن است منشاء عفونی یا آلرژیک داشته باشد. سینوزیت به دو دستۀ کلی حاد و مزمن تقسیم می شود.
 

سینوزیت حاد

در مبتلایان به آلرژی، مخاط بینی و سینوس ها متورم  می گردد. این تورم باعث انسداد مجاری مرتبط کننده سینوس ها به بینی می شود. از طرف دیگر آلرژی باعث افزایش میزان ترشحات بینی و سینوس ها نیز می شود. به دلیل دو عامل فوق، آلرژی می تواند باعث سینوزیت شود که به آن سینوزیت آلرژیک گفته می شود. در زمینه سینوزیت عفونی قضیه از این هم ساده تر است. یعنی همانطور که حلق بدلیل عفونت دچار تورم و ترشح می شود، میکروب می تواند مخاط بینی و سینوس ها را نیز متورم نماید. درمان سینوزیت حاد ،درمانی دارویی متشکل از آنتی بیوتیک و دکونژستان های موضعی مثل قطرهَ فنیل افرین و ضد التهاب ها است.

سینوزیت مزمن

اما چه سینوزیتی مزمن تلقی می شود و باید به طریقه جراحی مداوا شود؟ اگر انسدادی در مسیر تخلیه ترشحات سینوس ایجاد شود و این انسداد باعث تغییرات مزمن مخاط مفروش کنندهَ جدار سینوس ها شود، اصطلاحاً سینوزیت مزمن نامیده می شود. علامت اصلی سینوزیت مزمن ترشحات عفونی مداوم پشت حلق است. سینوزیت مزمن به درمان دارویی جواب نمی دهد و درمان آن “جراحی” است. جراحی سینوس به دو روش معمولی و روش آندوسکوپیک انجام می شود . در روش معمولی محتویات درون سینوس ها تخلیه می شود  و در روش آندوسکوپیک مجاری سینوس به بینی را باز می کنیم.

بیماری های مرتبط با سینوس توسط، متخصص گوش و حلق و بینی قابل تشخیص و درمان است، معمولا تشخیص و درمان توسط وارد کردن لنز آندوسکوپ داخل بینی و مشاهده دهانه سینوس ها میسر خواهد بود . در صورت رؤیت ترشحات چرکی در دهانه سینوس، سینوزیت چرکی مزمن تشخیص داده می شود. و نیز در صورت وجود ضایعه مادرزادی انحراف استخوان تیغه وسط بینی با استخوان های اطراف دهانه سینوس، نوع درمان متفاوت خواهد بود.

درمان سینوزیت

تا قبل از دههَ ششم قرن بیستم برای جراحی سینوس جراح از طریق یک برش خاص  به هر یک از سینوس های پیشانی، فکی، یا دور چشم دسترسی پیدا می کرد و سپس با تخلیه محتویات سینوس ها انتظار بهبودی سینوزیت و درمان آن می رفت اما از دهه شصت ( سالهای 1960) بود که روش آندوسکوپی سینوس ابداع شد که در ابتدا چندان مورد استقبال قرار نگرفت اما از سالهای 1980 به بعد این روش در بین جراحان بینی و سینوس طرفداران زیادی پیدا کرد و روز به روز بر دامنهَ کاری آن افزوده شد به نحوی که نه تنها امروزه جایگزین جراحی متداول سینوس گشته است بلکه برای برداشتن بعضی از تومورهای بینی، تومورهای هیپوفیز، پولیپ بینی، اصلاح انحراف تیغه بینی ، کاستن از فشار کاسه چشم و اصلاح بیرون زدگی چشم در مبتلایان به بیماری گریوز، باز کردن انسداد مجرای اشکی و موارد متعدد دیگری نیز کاربردی اساسی دارد.

متخصص گوش و حلق و بینی | دستگاه آندوسکوپی سینوس | متخصص آندوسکوپی سینوس

تفاوت روش قدیمی جراحی سینوس و روش آندوسکوپی سینوس

در روش آندوسکوپی سینوس نیازی به برش و رسیدن به سینوس مربوطه نیست. -در روش آندوسکوپی سینوس،  هدف باز کردن مجرای اصلی سینوس است، حال آنکه در روش قدیمی مبنا تخلیه محتویات داخل سینوس است. -بدلیل اینکه در روش آندوسکوپی سینوس نسج کمتر آسیب می بیند لذا درد و تورم آن کمتر از روش متداول قبلی است . -بدلیل اینکه مبنای عمل آندوسکوپی سینوس، حفظ عملکرد سینوس است لذا نتیجه عمل موفقیت آمیزتر و احتمال عود سینوزیت کمتر است.
نقش سی تی اسکن در آندوسکوپی سینوس بطور معمول در معاینه بالینی امکان اینکه ما بتوانیم مجاری سینوس ها را ببینیم وجود  ندارد. لذا قبل از عمل،  سی تی اسکن سینوس ها در نماهای مختلف تهیه می شود که ارزش تشخیصی بسیار زیادی دارد یعنی اصولاً با مشاهده سی تی اسکن است که ما می توانیم دریابیم که آیا بیمار مبتلا به سینوزیت مزمن و انسداد مجاری سنیوس ها هست و یا خیر و اینکه مسیر جراحی ما و موانع احتمالی در مسیر جراحی کدامند. به عبارت ساده تر  سی تی اسکن سینوس ها قبل از عمل جراحی مثل چراغی است که در شب هنگام طی مسیر جاده را برای ما روشن می کند.

مراحل اقدام عملی پس از بررسی های کامل بالینی و رادیوگرافی و مسجل شدن ضرورت جراحی آندوسکوپی سینوس،  به سئوالات مختلف بیمار در مورد ضرورت این جراحی و اهداف آن، عوارض احتمالی، هزینه جراحی، محل جراحی و … پاسخ داده خواهد شد. روز عمل، حدود یک ساعت قبل از عمل  بیمار در حالت ناشتا بستری خواهد شد. این عمل با نیمه بی هوشی و همینطور با بیهوشی عمومی نیز قابل انجام است. عمل حدود 2 ساعت طول می کشد و حدوداً چند ساعت بعد از عمل که کاملاً اثر داروهای بیهوشی بر طرف شده باشد، بیمار بدون درد و کبودی و تورم از مرکز جراحی مرخص می گردد. گاهی برای بیمار تامپون گذاشته می شود که در این صورت 2 روز بعد تامپون را از بینی وی خارج خواهیم کرد. بعد از عمل،  لخته های خون خشک شده، داخل بینی را مسدود می کند. لذا توصیه می کنیم بیمار به مدت ده روز از اسپری کلروسدیم جهت مرطوب کردن داخل بینی استفاده کند. حدود یکی دو ماه طول می کشد تا وضعیت تنفسی کاملا به حالت نرمال برگردد. بهتر است بیمار به مدت یک هفته فین نکند و حتی الامکان تا یک هفته بعد از عمل به هنگام خواب بالشت زیر سرش بلندتر از حد معمول باشد. بیمار سه هفته بعد از عمل جهت بررسی آندوسکوپیک  داخل بینی و تخلیه لخته های خشک شدهَ احتمالی که در بینی مانده باشد باید به مطب مراجعه کند.
آندوسکوپی سینوس در بچه ها بدلیل اینکه اکثر سینوس ها در هنگام تولد تشکیل نشده اند و بعد از آن به تدریج تشکیل شده و بزرگ می شوند و این افزایش حجم سینوس ها تا سن بلوغ  نیز ادامه می یابد، بهتر است که حتی الامکان تا بعد از بلوغ، عمل جراحی سینوس اعم از روش متداول قبلی و یا آندوسکوپی سینوس را به تاخیر انداخت.

عوارض عمل جراحی

آندوسکوپی سینوس مثل هر عمل جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد که به طور مثال می توان از خونریزی، عفونت، عود سینوزیت، و عوارض چشمی نام برد.