سپتوم دیواره ی استخوانی و غضروفی است که بینی شما را به دو سوراخ بینی جداگانه تقسیم می کند. وقتی سپتوم به یک طرف بینی منحرف شود، یک تیغه انحرافی ایجاد می شود.انحراف سپتوم ممکن است بر اثر عوامل مادرزادی باشد اما گاهی به دلیل برخورد ضربه نیز ایجاد خواهد شد.
سپتوپلاستی یک روش جراحی برای صاف کردن استخوان و غضروف های تقسیم کننده فضای بین دو سوراخ بینی است. انحراف تیغه بینی باعث می شود تنفس از طریق بینی دشوارتر شود و خطر عفونت های سینوسی را به دلیل تخلیه ضعیف افزایش دهد.لازم به ذکر می باشد تنها راه درمان برای انحراف تیغه بینی، جراحی می باشد.
تشخیص انحراف سپتوم
سپتوم، غضروف میانی بینی محسوب می‌شود که بینی را به دو قسمت تقسیم کرده و بسیار مهم است که دو حفره یا دو سوراخ بینی شکل گرفته حاصل از این تقسیم، متقارن، یک شکل و یک اندازه باشند.
بنابراین هرگاه به هر دلیلی دو حفره سوراخ بینی یک اندازه نبوده و یا یک شکل و متقارن نیستند، به این معنی است که غضروف سپتوم بینی دارای انحراف می‌باشد که اغلب در ظاهر بینی این موضوع پدیدار می‌گردد.
از موارد دیگر که می‌توان انحراف سپتوم را تشخیص داد، کوچکتر بودن یکی از سوراخ‌های بینی نسبت به دیگری است که هم در ظاهر مشخص خواهد بود و هم در عمل تنفس توسط فرد قابل احساس است.
انحراف سپتوم موجب چه مشکلاتی می‌شود؟
ظاهر نامتقارن، سخت بودن فرایند تنفس و تفاوت در اندازه دو سوراخ بینی، نتیجه‌ی انحراف غضروف سپتوم است.
از دیگر مشکلاتی که انحراف غضروف سپتوم یک فرد را دچار می کند می توان به تنگی نفس، تمایل فرد به دست به بینی بردن، تمایل فرد به فین کردن بی‌دلیل و نیز خونریزی بینی اشاره داشت.
بدین ترتیب، یک فرد که دارای انحراف غضروف سپتوم در ناحیه بینی است علاوه بر زیبایی ظاهری بینی، سلامت تنفسی خود را نیز به طور صحیح و کامل ندارد و از آنجا که تنفس راحت و آسان یکی از مهمترین فرایندهای غیر ارادی بدن محسوب می‌شود بنابراین فرد دارای این عارضه دچار خستگی زودرس، بی‌حوصلگی، عصبی شدن‌های مکرر و نیز در موارد انحراف سپتوم حاد ممکن است به سکته مغزی و قلبی منجر شود.
حال با این تفاسیر می‌توان به اهمیت عمل جراحی سپتوپلاستی پی برد که نه فقط یک جراحی زیبایی صورت بلکه این عمل، یک عمل جراحی درمانی است.
چرا برخی مشکل انحراف سپتوم دارند؟
فرد دارای انحراف غضروف سپتوم ممکن است یا به دلیل عارضه مادرزادی و یا به دلیل ضربه در دوران کودکی و نیز ممکن است به دلیل تصادف، نیاز به جراحی سپتوپلاستی داشته باشد؛ بنابراین پزشک جراح با یک نوع عمل یکسان و مشابه مواجه نیست و ممکن است در مواردی اورژانسی، بیهوشی و یا بی حسی این عمل جراحی را صورت دهد.
پزشک جراح سپتوپلاستی بسته به شرایط موجود، وضعیت بیمار و همچنین وضعیت و میزان انحراف می‌تواند تشخیص دهد که این عمل در حالت بیهوشی یا بی‌حسی صورت گیرد و این امر، به تشخیص پزشک جراح می‌باشد.
اغلب مواردی که پزشکان جراح سپتوپلاستی با آن مواجه هستند، فرد دارای انحراف غضروف سپتوم، خود از روی علائم ظاهری و یا به اصطلاح انحراف نمایان بینی، به پزشک مراجعه کرده و فرایند درمان و جراحی را آغاز می‌کنند اما در بعضی موارد این انحراف ممکن است نمایان نبوده که به دقت و مهارت پزشک جراح برای تشخیص این عارضه نیاز است. به هر حال غالبا انحراف غضروف سپتوم، روی ظاهر بینی نیز خود را نشان می‌دهد.
علائم انحراف سپتوم
شایعترین علامت یک سپتوم انحرافی ، گرفتگی بینی است که یک طرف بینی بیش از طرف دیگر همراه با تنفس مشکل دارد. عفونت های مکرر یا مشکلات سینوسی نیز می تواند نشانه ای از انحراف سپتوم باشد. علائم دیگر شامل مکرر:
- گرفتگی بینی
- درد صورت
- سردرد
- تنفس با صدای بلند
- خروپف در هنگام خواب
یک سپتوم منحرف نیز ممکن است باعث بروز آپنه خواب شود ، یک وضعیت جدی که فرد در طی خواب نفس کشیدن سخت نفس می کشد.
مزایای سپتوپلاستی
بلافاصله بعد از روند سپتوپلاستی، بیمار تورم اولیه و گرفتگی بینی را تجربه می کند. البته، در طول چند هفته، بیشتر بیماران بهبود قابل ملاحظه ای را در جریان هوا از مجاری بینی خود گزارش می دهند. بعد از سپتوپلاستی، شما می توانید از مزایای زیر بهره مند شوید:
- بهبود تنفس: به دلیل باز شدن مجاری عبور هوا از راه بینی، عملکرد کلی تنفس از راه بینی، به میزان قابل ملاحظه ای بهبود می یابد.
- بازیابی حواس: برخی بیماران به دلیل انسداد مجاری بینی، قبل از عمل سپتوپلاستی، با مشکلاتی از قبیل از دست رفتن حس بویایی یا چشایی روبرو بودند. وقتی بعد از درمان، مجاری عبور هوا به خوبی کار می کند، حواس بویایی و چشایی شما نیز معمولاً به طور کامل بازیابی می شوند.
- کیفیت بهبود یافته خواب: وقتی سپتوم دارای شکل مناسب باشد، حداکثر جریان هوا در آن انجام می شود، و بیمارانی که از کیفیت کاهش یافته خواب از قبیل خرخر کردن یا انسداد بینی قبل از عمل رنج می بردند، دیگر با این مشکل روبرو نخواهند بود.
- کاهش وقوع عفونت های سینوسی، خونریزی بینی یا سردرد: گشاد شدن مجاری عبور هوا در بینی، تخلیه ترشحات سینوسی را تضمین کرده و در نتیجه از گرفتگی بینی و سردرد های توام با فشار، می کاهد.
آیا نتایج سپتوپلاستی دائمی است؟
تغییرات ایجاد شده در سپتوم و بینی طی روند سپتوپلاستی، دائمی می باشد. بهبود های شکل داده شده در جریان هوا و بالا رفتن ظرفیت و کیفیت تنفس از راه بینی، کاملاً حس می شود. تنها چیزی که ممکن است نتیجه درمان را تحت تاثیر قرار داده و فرد درمان شده را از داشتن یک نتیجه دائمی محروم کند، دنبال نکردن دستورالعمل های بعد از سپتوپلاستی و کمک نکردن به بینی در داشتن یک روند بهبود کامل قبل از درگیر شدن در شکل های خاصی از فعالیت های ورزشی و فعالیت های روزمره می باشد. البته، آسیب دیدن بینی نیز می تواند تاثیر منفی بروری نتیجه درمان باقی گذارد.
سپتوپلاستی چگونه انجام می‌شود؟
انجام جراحی سپتوپلاستی بسته به سختی شرایط از 30 تا 90 دقیقه به طول می‌انجامد. بر اساس تشخیص پزشک برای انجام سپتوپلاستی تحت بیهوشی موضعی یا عمومی قرار خواهید گرفت.
به طور معمول، جراح در یک طرف بینی شما یک برش ایجاد می‌کند تا به تیغه بینی دسترسی پیدا کند. سپس غشای مخاطی را که پوشش محافظ تیغه بینی است بالا می برد. در مرحله بعد، تیغه انحرافی به جای مناسب منتقل می‌شود و هرگونه مانعی مانند استخوان یا غضروف اضافی برداشته می‌شود. آخرین مرحله بازگرداندن غشای مخاطی سر جای خود است.
برای نگه داشتن تیغه و غشا ممکن است به بخیه نیاز شود. با این حال،گاهی اوقات قرار دادن تامپون در بینی برای نگه داشتن آن‌ها کافی است.
جراحی همزمان انحراف و زیبایی بینی
گاهی اوقات جراح بینی شما برای بهبود ظاهر بینی، جراحی زیبایی بینی یا همان رینوپلاستی را با جراحی انحراف بینی ترکیب می کند. این روش سپتورینوپلاستی نامیده می شود. سپتوپلاستی نیز ممکن است با جراحی سینوس ترکیب شود.
عوارض سپتوپلاستی
مانند هر عمل جراحی بزرگ، سپتوپلاستی خطراتی مانند خونریزی، عفونت و واکنش سوء به بیهوشی را به همراه دارد. سایر خطرات احتمالی در مورد سپتوپلاستی عبارتند از:
- علائم ادامه دار، مانند انسداد بینی
- خون ریزی بیش از حد
- تغییر در فرم بینی شما
- یک سوراخ در تیغه بینی
- کاهش حس بویایی
- خون لخته شده در فضای بینی که باید تخلیه شود
- بی حسی موقت در لثه فوقانی، دندان ها یا بینی