لوزه چیست و چه لوزه هایی را باید جراحی نمود؟
لوزه (Tonsil) بافت های لنفاوی هستند که در انتهای حلق و بالای گلو قرار دارند و با دارا بودن سلولهای ایمنی، از بدن در مقابل ویروس ها و باکتری ها دفاع می کنند. لوزه ها از بدو تولد وجود دارند و در قیاس با گلوی کودک، کمی بزرگتر از حدیکه باید هستند. اما به مرور، با افزایش سن، ابعاد گلو و حلق ،کم کم به میزان طبیعی خود میرسند. اندازه لوزه ها در سن بلوغ به بیشترین حد خود میرسد. لوزه ها و آدنوئید ها از بافت لنفوئیدی - لنفوسیت‌ها ساخته شده اند و در تولید آنتی بادی جهت حفاظت از بدن نقش مهمی دارند. لوزه ها همچنین به زنگ خطر در بدن شهرت دارند! چراکه درصورت بروز مشکلات و عفونت اولین واکنش را نشان داده و اکثراً هشدار دهنده ترین عضو جهت اطلاع والدین و اعلام مریضی کودکان، همین لوزه ها می باشند. در ادامه به بررسی دقیقتر لوزه ها و زمان جراحی لوزه و عوارض عدم جراحی لوزه ها میپردازیم.
عفونت لوزه چیست؟
عفونت لوزه ها معمولاً با سرماخوردگی و گلودرد بروز پیدا میکند، بطوریکه اولین نشانه های سرماخوردگی در گلو و مشکلات بلع مشخص میشود و گلو درد زنگ خطری برای شروع بیماریست. در کودکان بدلیل بزرگ بودن لوزه ها این حالت بیشتر پدید می آید که با سرماخوردگی و عفونت لوزه ها متورم شده و ایجاد درد،تب و اختلالات تنفسی میکند، لذا والدین لوزه ها را موجب دردسر دانسته و در بسیاری موارد مایلند هرچه سریعتر نسبت به جراحی کودک خود اقدام نمایند. اما باید در نظر داشت لوزه ها جزئی از سیستم ایمنی بدن میباشند و جراحی لوزه و خارج نمودن آنها میبایست با تشخیص پزشک انجام شود.
چه لوزه هایی باید جراحی شوند؟
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد اهمیت لوزه ها را در سیستم ایمنی بدن دریافتید؛ از آنجا که لوزه ها در قسمتی قرار گرفته اند که محل ورود ویروسها و باکتریها از طریق تنفس و یا دهان میباشد، میتوان گفت در شناسایی عوامل مهاجم و همچنین تولید پادتن جهت مقابله با آنها نقش بسزایی دارند. حال با توجه به این سطح از اهمیت تشخیص جراحی و یا عدم جراحی لوزه ها را به پزشک خود بسپارید. لوزه هایی که دارای ابعاد بزرگ هستند و با عفونت و سرماخوردگی دچار تورم شده و تنفس و بلع بیمار را دچار اختلال میکنند،اکثراً در نوبت جراحی لوزه قرار میگیرند؛ همچنین کودکان و بزرگسالانی که بدلیل عفونت های مکرر لوزه مجبور به مصرف آنتی بیوتیک میشوند، بدلیل ضرر و زیان های ناشی از ایجاد مقاومت در بدن، بدلیل مصرف زیاد آنتی بیوتیک، پزشکان توصیه به جراحی و خارج نمودن لوزه سوم دارند. در زیر به موارد بیشتری اشاره خواهیم کرد.
این لوزه ها حتماً باید جراحی شوند
- لوزه های دارای آبسه
- عفونت های لوزه ای که زمینه ساز سینوزیت باشد
- عفونت گوش (رجوع به مقاله عفونت گوش کودکان) و کم شنوایی ناشی از عفونت لوزه ها
- بزرگی و تورم لوزه ها و اختلال در مجرای تنفسی و گوارشی
- لوزه هایی که به جهت ابعاد و عفونتهای لوزه ای، کودک را دچار مشکلات فک و دهانی میکند
- لوزه هایی که فرد را مجبور به تنفس دهانی میکند (در اینجا بدلیل ،عوارض ظاهری که در دراز مدت در فرد ایجاد میکند میبایست فوراً جراحی شود تا راه تنفسی بینی باز شود)
- عفونت مکرر لوزه و ایجاد تب که بیمار ناچار به مصرف مکرر آنتی بیوتیک باشد
عوارض عدم جراحی لوزه چیست؟
- از عوارض عدم جراحی به موقع لوزه‌ها میتوان به، ایجاد مقاومت به دارو در بدن اشاره کرد. این مساله موجب میشود، در سنین بالاتر درصورت بروز عفونت در بدن، بدن توان مقابله با بیماری را از دست داده و دارو نیز پاسخگوی این جنگ با بیماری نباشد و در نتیجه احتمال ضعف شدید و حتی مرگ وجود خواهد داشت.
- بروز سینوزیت بدلیل عفونت های مکرر و ترشحات سینوسی, بدلیل عفونت و واکنش به مهاجمین (باکتریها و ویروسها) در بدن
- اختلالات شنوایی و حتی ضعف شنوایی بدلیل عفونتهای مکرر
- اختلال در تنفس از راه بینی بیمار را مجبور به تنفس دهانی میکند که این عمل خصوصاً در کودکان موجب تغییر فرم صورت و فک و دهان خواهد شد. همچنین در پی این تغییران مشکلات بهم ریختگی دندان ها نیز پدید می آید.
- عفونت ناشی از لوزه ها در کودکان ایجاد تب میکند و در صورت عدم رسیدگی درست و بموقع همین تب میتواند موجب تشنج و آسیب های جدی به کودک شود، اکثر کودکان که دچار این بیماری هستند، از خوردن غذا فرار میکنند و اکثراً بدلیل اختلالات و کلافگی های ناشی از بیماری بد اخلاق و تند خو شده و درصد بسیار زیادی به پیش فعالی دچار میشوند.
- در برخی موارد بدلیل حجم بزرگ لوزه ، احتمال ایجاد سنگ لوزه نیز زیاد میشود که این امر عوارض خاص خود را دارد که در مقاله ی سنگ لوزه و درمان به آن اشاره کرده ایم.
(مقاله ی "التهاب و عفونت لوزه ها و درمان" نیز اطلاعات جامعی در این خصوص در اختیار شما خواهد گذاشت).
دکتر مجید نصیری | متخصص گوش و حلق و بینی در تهران