امروزه یکی از شایع ترین سرطان ها، سرطان زبان و دهان است که کمترمورد توجه قرار گرفته و اگر قبل از شدت گرفتن، تشخیص داده شود، درمان آن قابل انجام است. بوجود آمدن سرطان زبان امری غیر قابل پیش بینی ولی همانطور که گفتیم، قابل کنترل است. زبان بخشی از بدن است که کمتر در مورد بیماری های آن شنیده ایم. بیش از 90 درصد کل سرطان های حفره دهانی را سرطان زبان، لب، گونه و لثه تشکیل می دهند که از میان آن ها سرطان زبان شیوع بیشتری دارد. به علت قابل دید بودن و در دسترس بودن زبان در حفره دهانی، خود بیمار امکان تشخیص بیماری و تغییرات مربوط به زبان و دهان را دارد ولی هر تغییری معنی مبتلا شدن به سرطان را نمی دهد.
انواع سرطان زبان از نظر بافت
سرطان زبان معمولا ً در قسمت کنار زبان ، پشت زبان ، قسمت زیرین یا قاعده ی زبان ممکن است پیدا شود.بطور کلی سرطان‌های زبان در سه شکل دیده شده اند.
سرطان زبان نافذ ,در این شکل قرحه ای که روی زبان موجود است از طرف عمق برزگ می شود و تمام عضلات زبان بیمار مبتلا به این نوع سرطان زبان را فرا میگیرد.
سرطان زبان جوانه در این شکل جوانه هایی بر روی زخم پدید می آید که مانند قارچ است و از کناره های زخم تجاوز می کند.
سرطان زبان ارتشاحی، این ارتشاحات که در قاعده سرطان پیدا میشود قبل از زخمی شدن، سرطان به وجود می آید.
سرطان زبان غانقرایایی، در این شکل سرطان زبان ،فساد انساج و بوی بد و خونریزی جلب توجه می کند.
علایم سرطان زبان
- ایجاد زخم بر روی سطح زبان
- بوجود آمدن قرمزی بر روی سطح زبان
- احساس سوزش هنگام استفاده از مزه های ترش
- احساس درد شدید از برجستگیها و زخمهای روی سطح زبان
- عفونت زخم های سطح زبان
- خونریزی زخمهای سطح زبان
هشدار : وجود زخم های دهانی که بیش از دو هفته طول بکشد نیازمند مراجعه به پزشک است.
نشانه های سرطان زبان در فاز اول
شروع این بیماری علائم بارزی ندارد و صرفاً از تغییر رنگ و ایجاد زخم بر روی زبان و همچنین شل بودن زبان هنگام صحبت میتوان علائم خطر را دریافت و به پزشک متخصص جهت بررسی مراجعه نمود.
نشانه های سرطان زبان در فاز دوم
- دردناک شدن زبان و زخم سطح آن
- بد بو شدن بزاق دهان و همچنین خون آلود شدن آن
- زخمها عمیق شده و با مالیدن پورت کوتونی روی آن خون آلود میشود
- احساس درد و همچنین اختلال در حرکت زبان هنگام صحبت ازجمله علائمی است که بدلیل رشد تومور سرطانی بوجود آمده
- وجود زخم بر روی زبان موجب این است که بیمار با خوردن هرنوع غذا و مزه ی ترش،تند و الکلی احساس سوزش کند
- غدد لنفاوی زیر فک و چانه و غدد لنفاوی گردنی به سمتی که تومور ایجاد شده بزرگ میشوند و حالتی سفت و دردناک پیدا میکنند ،گاهاً این تغییرات نشان دهنده ی پیشرفت بیماری و شروع انتشار آن در بدن میباشد.
عوارض سرطان زبان
بیمار بدلیل جذب سموم و بی غذایی دچار کاهش وزن شده و دچار ضعف شدید و پریدگی رنگ پوست میشود، در برخی موارد بدلیل برنکوپنومونی یا پارگی عروق خونی؛ بیمار دچار خونریزی میشود و در صورت عدم رسیدگی بموقع در مرکز درمانی جان خود را از دست خواهد داد.
اقدامات لازم جهت تشخیص سرطان زبان
بلافاصله در صورت مشاهده علائم ذکر شده بمدت بیش از دو هفته، به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نمائید ، پزشک با بررسی زخمها و شرایط زبان شما ، نمونه گیری از سطح زبان و زخمها را انجاد داده و با آزمایش بیوپسی,سرطانی بودن یا نبودن آنرا،تشخیص میدهد.
اقدامات لازم جهت درمان سرطان زبان
- درمان سرطان زبان
- تشخیص سرطان زبان در مراحل اولیه
- ازبین بردن عوامل محرک
- کشیدن دندان ها ی خراب
- ازبین بردن عفونت دهان
- رادیوم تراپی
- شروع درمان دارویی توسط پزشک
مشخصات زخم های مشکوک به سرطان بر روی زبان
زخم های سرطانی بصورت فرورفته هستند و دارای یک مرکز تجمع بوده و لبه های زخم به سمت بیرون برجسته شده اند.توده های سرطانی در هر نقطه از دهان از قبیل زبان، کف دهان، بالشتک های لپی ،سقف دهان، مخاط زیرگونه ها و دیده می شود ولی ضایعات سرطانی در قسمت های جلویی و جوانب زبان شیوع بیشتری دارند.
عوامل موثر در ایجاد سرطان زبان
- سیگار از جمله عوامل محرک در ایجاد سرطان زبان است.
- استفاده از الکل از عوامل محرک در ایجاد سرطان زبان است.
- افزایش سن - بعد از 50 سال درصد ریسک سرطان زبان بسیار افزایش می یابد.
- افرادی که دچار ضعف ایمنی، بیماری های کبد، ریوی و قلبی هستند، بیشتر در معرض سرطان زبان قرار دارند.
سرطان زبان اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل درمان بوده ولی درصورتیکه تشخیص داده نشود موجب انتشار از طریق لنف شده و سایر بخشهای بدن را درگیر خواهد کرد.
دکتر مجید نصیری | متخصص گوش و حلق و بینی در تهران