در ابتدا، جراحی سینوس از طریق ایجاد برش های خارجی صورت می گرفت و پزشکان با استفاده از گاز و پانسمان، خونریزی را کنترل می کردند. در این وضعیت، بیمار درد و ناراحتی قابل توجهی را تجربه می کرد.
با پیشرفت های تکنولوژی در سال های اخیر، جراحی سینوس از راه بینی که بدون ایجاد هیچ گونه بخیه و یا شکاف بر روی پوست بیمار انجام می شود.
آشنایی با آناتومی سینوس و عملکرد آن
سینوس های اطراف بینی را اصطلاحا سینوس های اسفنوئید یا شب پره‌ای می گویند که در بالای بینی و پشت چشم ها قرار دارند. سینوس های بینی از ۲ قسمت به نام های سینوس های اتموئید پیشین و پسین تشکیل شده اند. وظیفه این سینوس ها تمیز و مرطوب نگه داشتن مجرای تنفسی و همچنین تامین اکسیژن کافی برای بافت های آن قسمت از صورت است. بهبود حس بویایی نیز از وظایف سینوس های بینی است. این سینوس ها بسیار حساس بوده و دستیابی به آن ها بسیار دشوار است. گاهی مشکلی در این نواحی پیش می آید که تنها راه بهبود، عمل جراحی است.
جراحی آندوسکوپی سینوس و بینی
جراحی آندوسکوپی سینوس از معروف ترین و پیشرفته ترین عمل ها برای رفع مشکلات سینوس و داخل بینی به شمار می رود. متخصص گوش و حلق و بینی می تواند با این دستگاه به قسمت های داخلی بینی و سینوس ها دسترسی پیدا کند و مشکل را بر طرف سازد.
آندوسکوپ، ابزاری فلزی و بسیار ظریف است که در داخل سوراخ های بینی قرار داده می شود و امکان مشاهده و بررسی داخل بینی و سینوس ها را برای پزشک فراهم می کند. امروزه جراحی آندوسکوپی سینوس، با کمترین میزان درد و دوره نقاهت انجام پذیر است.
جراحی آندوسکوپی سینوس برای تسکین موارد زیر استفاده می شود:
- سینوزیت
- انحرافات سپتوم یا هایپرتروفی توربینیت‌ها
- پولیپ بینی.
نحوه جراحی آندوسکوپی سینوس
درمان در ابتدا متخصص گوش و حلق و بینی بررسی و معاینات اولیه را انجام می دهد و سپس شرح حالی از بیمار گرفته می شود. با استفاده از وسیله مخصوصی به نام اسپکولوم قدام بینی مورد بررسی و معاینه قرار می گیرد. در صورتی که با استفاده از دارو درمانی سینوزیت برطرف نشد برای درمان جراحی آندوسکوپی روش بسیار مناسبی می باشد. در این روش از دستگاه های مخصوصی به نام شیور و میکرودبریدر استفاده می شود که با حداقل دستکاری و با دقت بالایی سینوزیت درمان می شود.
در مواردی که سینوزیت همراه با پولیپ باشد با استفاده از جراحی آندوسکوپی بینی با حفظ عملکرد مخاط بینی و شاخک بینی دهانه سینوس با برداشتن پولیپ باز می شود.
جراحی آندوسکوپی سینوس ها با حفظ عملکرد آنها یکی از روش های اصلی برای درمان سینوزیت مزمن مقاوم به درمان طبی است و روشی ارجح برای این دسته از بیماران به شمار می آید. روش انجام آندوسکوپی سینوس به این شکل است که آندوسکوپ یک لوله باریکی است که از راه بینی وارد سینوس می شود. دوربینی که در یک سوی آن تعبیه شده است، به پزشک این امکان را می دهد که بتواند بافت های درونی بینی و سینوس را به وضوح مشاهده نماید. پس از بررسی و تشخیص مشکل، پزشک اقدام به برداشتن بافت های آسیب دیده می کند. همچنین با باز کردن گرفتگی ها سینوسی و بینی، موجب سهولت تخلیه ترشحاتی می شود که باعث التهاب شده بودند.
عمل جراحی آندوسکوپی با بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی صورت می پذیرد. در بی حسی موضعی فقط قسمت بینی و حفره سینوس بی حس می شود.
در کل ۸ سینوس در قسمت های گوناگون صورت وجود خواهد داشت. این عمل جراحی را می توان بر روی همه سینوس های ماکسیلاری، اتموئید، اسفنوید و نیز سینوس پیشانی انجام داد. سینوس های ماکسیلاری در ناحیه گونه قرار دارند، سینوس های اتموئید بین چشم ها قرار دارند، سینوس های اسفنوید تقریباً به صورت دقیق در مرکز سر قرار دارند و سینوس های پیشانی همانطور که از نام آن ها مشخص است، در ناحیه پیشانی قرار دارند. سینوزیت می تواند وارد تمام این سینوس ها شود.
جراحی آندوسکوپی برای بزرگ کردن کانال و منافذ تنگ
مطالعات نشانه های بیماری، انجام معاینات فیزیکی به دست متخصص و سی تی اسکن می تواند سینوس های متورم و سینوس هایی که احتیاج به باز شدن منافذ دارند را مشخص نماید. گاهی اوقات در طول عمل جراحی سینوس، تیغه بینی که به ۲ بخش جدا از هم تقسیم شده نیز صاف می شود. همچنین احتمال دارد که در این شرایط، شاخک های بینی که فرآیند تصفیه و مرطوب کردن هوای داخل بینی را برعهده دارند نیز نیازمند انجام عمل جراحی باشند.
علاوه بر این، از تکنولوژی جدیدی به نام بالون برای بزرگ کردن کانال و منافذ تنگ استفاده می شود. این ابزارها می تواند در طول عمل جراحی سینوس استفاده شود و گاهی اوقات می توان از این روش جهت درمان بیماری سینوس برای افراد دارای شرایط مناسب، در مطب پزشک نیز استفاده کرد.
کاربرد آندوسکوپی سینوس و بینی
- برطرف کردن عفونت های شدیدی که با مصرف دارو بهبود نمی یابد.
- عفونت های پشت چشم که ممکن است به مغز سرایت کنند.
- برداشتن پولیپ های بینی که راه تنفس را مسدود کرده اند.
- تخلیه تومورهای خوش خیم و بدخیم که در حفره های سینوسی یا اطرف آن تشکیل شده اند.
- برطرف کردن نشت ترشحات مغزی به بینی
کاندیدای مناسب برای آندوسکوپی سینوس
- بیمارانی که مشکلات مربوط به سینوس و بینی شان با درمان های دیگر رفع نشده است، عمل جراحی آندوسکوپی سینوس می تواند برایشان مناسب باشد.
- کسانی که مسیر عبور مایعات در سینوس های آن ها تنگ یا مسدود شده باشد، اغلب دچار عفونت های شدید می شوند. در جراحی آندوسکوپی با عریض کردن مسیر، مشکل آن ها بر طرف خواهد شد.
- بیمارانی که به علت اختلال در آناتومی سینوس و بینی دچار اختلالات تنفسی هستند، واکنش خوبی به این روش نشان می دهند.
- بیمارانی که دچار مشکل التهاب یا تورم در داخل سینوس (غشای مخاطی) هستند. این بیماران معمولا می توانند تحت عمل جراحی آندوسکوپی سینوس قرار گیرند و به این ترتیب حفره خروجی سینوس آن ها بزرگ تر می شود.
اهداف جراحی آندوسکوپی سینوس
جراحی آندوسکوپی سینوس به منظور بهبود جریان هوا از طریق مجاری بینی طراحی شده است. اهداف جراحی آندوسکوپی سینوس شامل موارد زیر است:
- کاهش تعداد و شدت عفونت های سینوسی
- بهبود علائم مرتبط با سینوزیت
- بهبود جریان تنفس از طریق بینی
- بهبود حس بویایی بیمار
مزایای جراحی آندوسکوپی
از جمله نکات مثبتی که می توان برای این روش جراحی در نظر گرفت، عبارتند از:
- خونریزی، تورم و کبودی کم
- بروز درد به صورت خفیف
- کم تهاجمی
- بدون خونریزی
- بدون نیاز به ایجاد برش در داخل یا خارج بینی
- انجام پذیری به صورت سرپایی
- دوره نقاهت بسیار کوتاه و بهبودی سریع
عوارض جراحی آندوسکوپی
عوارض جراحی سینوس بسیار کم و گذرا است اما این عوارض می تواند شامل خونریزی و نیز عوارض ناشی از داروهای بیهوشی باشد. نکته حائز اهمیت این است که بدانید سینوس ها در نزدیک حفره های چشم و دقیقا زیر مغز قرار دارند و به همین دلیل مهارت جراح در این رابطه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حقیقت تجربه جراح برای عدم آسیب به مغز در طول جراحی بسیار مهم و تاثیرگذار است.
- چسبندگی، جایی که بافت اسکار در عمق بینی تشکیل می شود.
- نشت مایع از مغز
- آسیب به اربیت (استخوان اطراف چشم شما)
- دوبینی
- کوری
- سندرم شوک سمی، که به دلیل عفونت جریان خون است
- آسیب به مجرای اشک
- کاهش حس بویایی