عمل جراحی گذاشتن لوله تهویه گوش یا همان جراحی VT گوش، از عمل های جراحی است که امروزه بسیار انجام می شود.عمل لوله تهویه گوش شایع ترین جراحی تحت بیهوشی در کوکان می‌باشد. چرا که ممکن است، گاهی عفونت های گوش مزمن شده و موجب مشکلاتی مثل کاهش شنوایی یا مشکلات رفتاری و گفتاری شوند. در این موارد، عمل جراحی گذاشتن لوله تهویه توسط متخصص گوش و حلق و بینی لازم می‌باشد.
گوش انسان از سه قسمت تشکیل شده است که شامل گوش خارجی، میانی و داخلی می شود. در ساختمان گوش، گوش میانی در واقع حفره اي است که از یک طرف به پرده ي گوش میرسد و از سمت دیگر، به وسیله ی لوله اي به نام شیپور استاش به حلق منتهی می شود. لوله ی شیپور استاش هوا را از راه حلق، به گوش میانی می رساند. در بهترین و نرمال ترین شرایط در دو طرف پرده ي گوش فشار باید در هر زمانی مساوي باشد. اگر شیپور استاش به هر دلیل درست کار نکند، این تعادل برهم خورده و فشار منفی ایجاد شده در گوش میانی حالتی مکش مانند ایجاد می کند که بر روي مویرگ هاي گوش میانی تاثیر گذاشته و باعث می شود که خونابه از مویرگ ها به فضاي گوش میانی می ریزد و در طولانی مدت ممکن است این مایع غلیظ شود و به تدریج باعث کاهش شنوایی می شود. اگر بین فشار داخل گوش میانی و گوش خارجی اختلاف وجود داشته باشد و با مصرف دارو نیز این مشکل حل نشود، راهکاری که وجود دارد این است که عمل جراحی گذاشتن لوله تهویه گوش یا همان عمل جراحی VT گوش که معمولاً همراه با عمل برداشتن لوزه سوم انجام می گیرد. گاهی نیز به علت عفونت های گوش و یا مایع داخل گوش میانی ممکن است مشکلاتی مثل کاهش شنوایی یا مشکلات رفتاری و گفتاری به وجود آیند که در این موارد هم، نیاز به گذاشتن یک لوله تهویه گوش توسط متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است وجود داشته باشد.
لوله های تهویه گوش چه هستند؟
لوله های تهویه گوش، لوله های سیلندری کوچکی هستند که در میان پرده گوش گذاشته می شوند و به هوا این اجازه را می دهند که وارد گوش میانی شود. به این لوله ها، لوله های تمپانوستومی، لوله های میرینگوتومی، لوله های تهویه گوش یا لوله های یکسان سازی فشار هم گفته می شود. از این لوله های تهویه گوش دو نوع وجود دارد که شامل کوتاه مدت و بلند مدت هستند. لوله های کوتاه مدت که اندازه ی کوچکتری دارند و عموماً شش ماه تا یک سال باقیمانده و پس از آن خود به خود به داخل کانال گوش می افتند. لوله های دراز مدت اندازه ی بزرگتری دارند و لبه هایی که آنها را برای مدت طولانی تری در محل نگه می دارد. این لوله ها هم ممکن است که خود به خود بیفتند ولی احتمالش نیز وجود دارد که لازم باشد متخصص گوش و حلق و بینی آنها را بردارد.
مزایای عمل جراحی گذاشتن لوله تهویه گوش یا همان عمل جراحی VT
- ریسک عفونت های آینده گوش را کاهش میدهد.
- کاهش شنوایی ناشی از مایع گوش میانی را از بین می برد.
- اشکالات گفتاری و تعادلی را بهبود می بخشد.
- عفونت های مزمن گوش را که باعث اشکالاتی در خواب میشود را بهبود بخشد.
علل شایع بیماري فشار گوش
عفونت گوش به خصوص عفونت گوش میانی، بزرگی لوزه سوم، شکاف کام ، آلرژي ، انسداد شیپور استاش به هر دلیل دیگر، عفونت بینی و سینوسها و لوزه.
تشخیص جهت انجام عمل جراحی گذاشتن لوله تهویه گوش یا همان عمل جراحی VT و درمان
جراح متخصص گوش و حلق و بینی بیماری فرد را به وسیله ی معاینه و انجام نوارگوش (ادیومتري)، تشخیص داده و درمان را شروع میکند. اگر مدت کمی از جمع شدن مایع در پشت پرده ي گوش بیمار گذشته باشد، درمان به صورت سرپایی انجام می شود ولی در مواردي که مدت زیادي از تجمع مایع گذشته و مایع غلیظ و چسبناك شده باشد و یا پرده ي گوش به سمت داخل کشیده شده باشد و این احتمال وجود داشته باشد که استخوانچه هاي گوش آسیب ببینند، در این صورت علاوه بر درمان طبی، به جراحی گذاشتن لوله VT همراه با بیهوشی عمومی نیاز است.
جراحی لوله تهویه گوش یا همان عمل جراحی VT
بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و از طریق مجرای گوش پرده ی گوش را سوراخ کرده تا مایع خارج شده و در آن سوراخ وسیله اي بسیار کوچک وقرقره مانند قرار داده میشود که طریق سوراخ وسط آن، هوا از کانال گوش به گوش میانی میرسد. عملکرد این وسیله به صورتی است که معمولاً چند ماه در گوش میماند و زمانی که مشکل گوش بیمار برطرف شد و پرده ي گوش شروع به ترمیم شدن کند، قرقره از پرده جدا شده و داخل کانال گوش میافتد و سوراخ پرده گوش خود به خود بسته شده و مشکل گوش به طور کامل برطرف میشود. در اندک مواردی ممکن است بعد از بسته شدن سوراخ، به تدریج برای بار دوم مایع در پشت پرده ي گوش جمع شود؛ در این زمان جراحی مجدد گوش نیاز است، اما این بار به جاي وسیله ي قرقره مانند، از لوله ي کوچکی استفاده میشود که انتهایش دو شاخه ي عمودي دارد و شبیه به حرف T انگلیسی است. نحوه ی قرار گیری این لوله به این صورت است که شاخه هاي این وسیله در سمت داخلی پرده قرار گرفته و خود لوله از راه سوراخ پرده از مجراي خارجی گوش بیرون می آید. بر خلاف وسیله ي قرقره اي شکل که خود به خود به داخل کانال گوش می افتد، دفع این لوله خود به خود انجام نمی شود و باید پس از اینکه پزشک اطمینان کامل پیدا کرد که مشکل شیپور استاش برطرف شده، با مراجعه به درمانگاه، آنرا با وسیله ي مخصوص از گوش بیمار خارج میکند.
آموزش هاي بعد ازعمل جراحی لوله تهویه گوش یا همان عمل جراحی VT
- با دهان باز عطسه و سرفه کنید و حرکت شدیدی انجام ندهید.
- پس ازهوشیاري کامل میتوانید مایعات مانند آب، چاي و آب کمپوت بنوشید و در صورت صلاحدید پزشک هیچ محدودیت غذایی بعد از این عمل وجود ندارد.
- در صورتی که در ناحیه ي حلق احساس کردید، این درد،با مسکنهاي ساده مانند استامینوفن قابل رفع است و در طی دو تا سه روز بر طرف میشود. داروهاي تجویز شده دیگر را نیز طبق دستور مصرف نمایید.
- از شنا کردن و ضربه زدن به گوش عمل شده جلوگیری شود.
- میتوانید با استفاده از مسواك نرم دندانهایتان را مسواك بزنید.
- به حالت نیمه نشسته یا به طرف گوشی که عمل نشده بخوابید تا ورم کمتري در گوشتان ایجاد شود.
- ترشحات خونابه اي بینی تا چند روز بعد از عمل و براي همیشه با فشار تخلیه نکنید.
- تامپون گوش (رشته هاي نازك پانسمان نخی آغشته به پماد آنتیبیوتیک یا بتادین) معمولاً روز بعد از عمل خارج میشود. بعد از این مدت اگر گوش شما هر نوع ترشحی داشته باشید لازم است فوراً به پزشک خود مراجعه نمایید.
- حمام کردن به شرطی که به هیچ عنوان آب داخل گوش نرود بلامانع است.
دکتر مجید نصیری | متخصص گوش و حلق و بینی در تهران